Een kansrijke plek die binnenkort verdwijnt
NOTW tentoonstelling Sensory/Receptor van 25-1-2024 tot 10-3-2024
Ik bezocht op zaterdag 10 maart de tentoonstelling ‘sensory/receptor’ in de galerie Neck of the Woods (NOTW). Deze galerie is gecreëerd door Johannes Steendam, zelf ook kunstenaar. Op de begane grond van dit bijzonder pand op de Heer Bokelweg 157 te Rotterdam (Katshoek). Hier hebben sinds 2020 al vele tentoonstellingen plaatsgevonden. Zo ook de speciale ‘Art Booster Noord’ een tentoonstelling met kunstenaars uit Rotterdam Noord die allen een werk tentoonstelde die aan het einde van de tentoonstelling geveild werden. Zo heb ik zelf deze plek en de galerist Johannes leren kennen.
Beeld en tekst door Anouk van Drunen
The man
Deze kunstenaar en galerist maakt zich hard voor de kunstenaars in Rotterdam. Helaas moet hij plek maken voor een andere functie in het gebouw en is waarschijnlijk genoodzaakt te verplaatsen naar Vlaardingen. Daar heerst nog veel onzekerheid over. Ook de 26 kunstenaars die een atelier in dit pand hebben zullen weer op zoek moeten naar een andere ruimte. Ruimte die schaars is voor kunstenaars in de stad.
Het zal een gemis zijn als deze plek er niet meer is. Naast een bijzondere mooie ruimte, en een spil in de Rotterdamse kunstwereld waar kunstenaars en publiek samenkomen, is het ook een plek die voelt als een warm bad. Altijd een vriendelijk onthaal, naast kunst kijken ook een fijn gesprek. En: een hoek waar kinderen gewoon mogen spelen zonder zorgen over lawaai of het beschadigen van de kunst. Wat een verademing! En ook fijn: hier wordt niet al te pretentieus gedaan over kunst. De eigenaar weet waar hij het over heeft maar maakt er ook niet meer van dan het is.
In dit artikel kies ik ervoor zijn eigen kunst niet te bespreken, al raad ik je zeker aan dat eens te gaan bekijken, maar focus ik op het kunstwerk van waaruit deze tentoonstelling ontstond en daarop aansluitend het werk van een andere kunstenaar die daar bij aansluit en mijn persoonlijke interesse heeft.
JOHANNES STEENDAM, Galerist en kunstenaar
The show
Mooi is dat de wijze van kunst bespreken in deze galerie aansluit bij de visie van de kunstenaar waaromheen deze tentoonstelling is ontstaan. Jake Kelly zegt op zijn website:
“My art is about striking a balance between the aesthetics and conceptual values within contemporary art, whilst trying to address conflicting notions between the elitism of art and its fundamental use within society.”
Vertaling: Mijn kunst gaat over het vinden van balans tussen schoonheid en conceptuele waarden binnen hedendaagse kunst, tegelijk probeer ik conflicterende ideeën tussen het elitaire van kunst en de fundamentele noodzaak van kunst in de maatschappij aan de kaart te stellen.
Vanuit het kunstwerk van Jake Kelly ontstond deze expositie. Kelly ontwierp zijn driedimensionale kunstwerk speciaal voor deze ruimte. Deze kunstenaar komt uit Engeland maar woont en werkt in Nederland. Jake arriveerde in Rotterdam per toeval, hij was hier op bezoek een aantal jaren gelden, werd verliefd op Rotterdam en besloot om te blijven. Hij ziet Nederland als een vooruitstrevend land waar hij kansen krijgt om zijn kunst te maken.
Jake begon zijn werk als schilder. Van daaruit raakte hij geïnspireerd door Lucio Fontana. Deze kunstenaar zette een snee in zijn schilderij en doorbrak daarmee een grens tussen tweedimensionaal werk naar driedimensionaal werk. Dit inspireerde Jake en was voor hem een logische volgende stap in zijn werk. Daaruit is ook het werk voor NOTW ontstaan.
Dit was de eerste keer dat hij begon te werken met gevonden materialen in installaties. Zoals gezegd; dit sluit aan bij zijn visie op kunst dat voor hem niet kapitalistisch hoeft te zijn. “Je hoeft je materialen niet te kopen, je kunt ze vinden”, zegt Jake. In de toekomst wil hij verder gaan met touw, dat deconstrueren en leren hoe het zelf te maken uit al bestaand materiaal. Het kunstwerk dat bij NOTW tentoongesteld werd kunnen we zien als een neuraal netwerk: het geeft de verbindingen weer in onze hersenen. Of anders gezegd, de draden verbeelden de sensoren en ontvangers in onze hersenen.
Mijn gedachten bij dit kunstwerk en het idee van sensoren en receptoren gingen naar semiotiek: hoe we boodschappen ontvangen en interpreteren. Of in andere woorden: hoe boodschappen vooraf bepaald zijn door de zender (encoderen) en hoe deze geïnterpreteerd worden door de ontvanger (decoderen). Met onze zintuigen pikken we van alles op; theoretisch gezien dezelfde dingen. Maar zien en ervaren we allemaal hetzelfde? Hoe komen boodschappen om ons heen bij ons binnen? Ligt de betekenis al besloten in de boodschap? Ik was nieuwsgierig of dit aansluit bij de visie van Jake en vroeg het hem. En het antwoord is nee: mijn ideeën over semiotiek blijken volledig mijn interpretatie te zijn. Voor Jake was dit niet de boodschap die hij encodeerde in zijn werk, ook al decodeerde ik deze boodschap ;). Maar het mooie is: zo werkt het met abstract werk, iedereen verbindt hier zijn eigen boodschap aan.
JAKE KELLY kunstwerk voor NOTW.
De draden in het kunstwerk van Jake Kelly verbinden de ruimte en ze verbinden de kunst. De draden komen terug in het werk van Suzanne Somer: draden van het leven. Draden in haar leven.
Ik ben heel nieuwsgierig hoe Suzanne haar draden ziet. Er spreekt een zekere donkerte uit; intensiteit maar ook een enorme sierlijkheid. En precisie. Het zwarte werk, mijn favoriet, koste haar een jaar werk vertelde Johannes mij. Ik vraag haar hoe deze tot stand is gekomen. Misschien niet geheel verassend is het zwarte werk ook ontstaan vanuit een donkerte. Tijdens een ziekte waardoor de kunstenaar niet meer kon werken vond zij zichzelf thuis; moe en onrustig. Vanuit dat gevoel is ze gaan borduren. Dat borduurwerk werd ook een schild waarmee ze afstand bewaarde tot anderen, het was haar manier om een grens aan te geven en de gevoelens van anderen niet te dichtbij te laten komen. In totaal werkte zij een jaar aan dit zwarte borduurwerk. Het gaf betekenis en zin aan haar leven. Het was zogezegd noodzakelijk voor haar.
“In contact met de ander had ik op een gegeven moment altijd een borduurwerk in mijn handen. Achteraf had ik dat nodig als grens om niet te vervloeien met de ander.”
Vanuit daar ging ze verder met borduren, er ontstonden vormen in haar borduurwerk die ze zelfreflecties noemt: de vormen hebben een betekenis en geven haar gevoel weer op dat moment. Veel van de werken zijn minimalistisch, ze geven een essentie weer waaruit de kunstenaar rust en kracht haalt. Voor Suzanne is het belangrijk om innerlijke vrede te ervaren en van daaruit ontstaat ruimte om er te zijn voor anderen. Dit heeft ze deels in therapie geleerd, waar ze intergenerationele oorlogstrauma’s heeft verwerkt, en deels door de ‘act’ van borduren. Een vorm van ‘niks’ doen, een vorm van mediteren. Ze zegt daarover: “Elke steek is een bewuste meditatieve handeling en elke vlek geeft me antwoord over iets wat vanbinnen onbewust bewust wordt gemaakt.”
Suzanne maakt haar werk voor zichzelf en doet ook alles zelf: van borduren tot opspannen en inlijsten. Ze merkte dat mensen reageren op haar werk en er iets van zichzelf in zagen. Het is van grote betekenis voor Suzanne dat na veel tijd binnen te hebben gespendeerd, letterlijk en figuurlijk, ze haar werk aan een publiek durft te laten zien. Voor haar is dit balletje gaan rollen naar aanleiding van de Art Booster Noord die ik in het begin van dit artikel noemde.
SUZANNE SOMER
SUZANNE SOMER
Tot slot
Met 300 bezoekers is dit een succesvolle tentoonstelling te noemen. De kunstenaars en de werken waren heel verschillend maar vinden elkaar in hun abstractie en conceptuele insteek. Voor ieder wat wils. Neem een kijkje op het Instagram account van NOTW (@notwrotterdam) voor meer informatie, hier vind je ook alle kunstenaars.
Ik zal jullie op de hoogte houden van de voortgang rondom de verhuizing van NOTW. Maar niet getreurd, voordat deze ruimte een andere functie krijgt zijn er nog twee tentoonstellingen te zien. Dus ga langs!